YAPAY ZEKA HUKUKU

▫ Tahmini okuma süresi: 3 dakika ▫

Yapay zekâ denilen, teknolojinin en güncel ve üzerine yoğunlaştığı alanın günümüzde geldiği nokta ürpertici.  Jetgiller çizgi filminde gördüğümüz evrene adım adım yaklaşıyoruz. Hayatımızın her alanında bir yapay zekâ emaresi görmek mümkün. Yapay zekâ destekli cep telefonu kameralarının çektiğiniz nesnenin ne olduğu algılaması ve ona göre pozlama ve ayar yapmasından tutun, cebimizdeki ısırılmış elma logosunun sahip olduğu (bizim de hizmetimize sunduğu) kadın asistan “Siri”ye kadar.

İnsanız. Ve insanlığımızı anlamamız, diğerlerinden ayrılmamız için bazı ek melekelerimizin olduğunu söylüyoruz. Adalet, yargılama, değer ölçütü vb. Hikmeti hukuk ise tüm bu basiretleri içinde barındırarak davranma, yorumlama, değerlendirme öznesi. Bu özellikleri barındırdığında bir hâkim hâkim, avukat avukat, insan da insan olur. Canlı, cansız, ellerimizle can verdiğimiz makinelerden bizi ayıran en önemli unsurlardan birisi.

Yapay zekanın günümüzde ne kadar ilerlediği ortada. Yine “Hikmeti Hukuktan Yapay Zekaya” isimli bir makalede “Kissenger” adında bir uygulamadan bahsediliyordu. Bu uygulama ve yanındaki aparat sayesinde aranızda uzun mesafeler olan sevdiklerinizi öpebileceksiniz. Diyelim ki uygulama “hack”lendi ve sizin annenize gönderdiğiniz o masum öpücük yanlış ellerde eğlence malzemesi oldu. Bu durum hukuka nasıl yansıyacak, hangi maddenin hangi fıkrası yahut hangi TCK, KHK ile sanal öpücük cinsel istismar suçuna girecek? Hukuku yapay zekâ çağına hazırlamak için önümüzde uzun yollar ve düşündürücü sorular var.

Bu soruların belki de en önemlilerinden biri hukukta yorum yapma ile ilgili. Yapay zekaya önceki AİHM kararları verilmiş. Daha sonrasında yapay zekanın yeni kararlar vermesi istenmiş. İlginçtir ki sağladığı başarı %79 oranında. Bu veriler bizi şaşırtıyor fakat sormamız gereken soru bunu nasıl yapabiliyor? Yapay zekâmız, incelediği AİHM yargıç kararlarını analiz ederek önündeki davada yardımcı olarak kullanıyor. Yani yaptığı yeni bir şey yok. Yani yeni kararlar verebilmesini sağlayan unsur eski yargıç kararları. Bahsettiğimiz hikmeti hukuk ise bu melekenin ta kendisi. Kendi kendine bu kararı verebilmek, yorum yapma yetisine sahip olmak.

İyi ile kötünün, doğru ile yanlışın ve hatta güzel ile çirkinin somut ve nesnel bir cevabı olmadığı çağda karar verme ve yorum yapma yetisini robotlara nasıl vereceğiz? Oregon eyaletinde insan yararı için tıp kaynaklarının kullanımı ile ilgili bir makineye başvuruldu. “Para nasıl harcanırsa vatandaşlar en iyi yaşar?” En ve iyi sözcüklerini tarayan makine bir algoritma yazdı ve bingo! Artık diş sağlığı, apandisit ameliyatından değerli.

Yukarıda değindiğim net bir yanıtı olmayan değerlerin hepsini bir araya getirdiğinizi düşünün. Bu değerler + hikmeti hukuk + bir miktar da ruhunuzu üflerseniz yorumun hukuktaki yerini anlamış olursunuz. Yapay zekanın böyle önemli bir alan için sözü almasına (en azından şimdilik) çok erken. Bu değerleri öncelikle biz insanlar özümseyebilirsek, belki sonrasında tenekelere de bahsederiz bu küçük sırrımızdan.

Yapay zekâ destekli kameranla çektiğin minik kedi yavrusunu tek bir “Siri” komutu ile annene gönderiyorsun. Öpücüğün beş dakika sonra yanağında zaten.

Ha bir de yorumu mu istiyorsun? Şimdilik kalsın.